CIWAN

Yazı: ALTAR BAYKAL

Eve varınca bana en gerekli birkaç parça eşyamı bir küçük bavula doldurdum. Salonda oturan anneme ve babama kısaca açıklama yapıp, bir şey demelerine fırsat vermeden ışık hızında sokağa fırladım. Caddede biraz ilerlemiştim ki, babamın sesini duydum.
- Buraya gel!
Elinde Sony SLC5 Betamax videoyu TVye bağlayan yarım cm. kalınlığında, 2 m. uzunluğunda ara kablosu ile peşimden geliyordu.

Teşvikiye caddesinin ortasında "Beni tutamazsın, 18 yaşını geçtim" gibi ahmakça bir laf ettim. Bunu bir arkadaşımdan duymuş, hayatımın en önemli bilgisi olarak gerekince kullanmak üzere bilincimin -üzerinde "kriz anında kullanılacak" yazan- dolabına yerleştirmiştim.

Babam ise yanıt olarak üzerime yürüdü ve ara kablosu ile vurmaya başladı. Çok kötü vuruyordu. Cadde birbirine girdi. Baba vurunca karşılık veremiyorsunuz ki… karşınızdaki adam babanız.

Mecburen eve döndüm. Odama girdim.

O gece bitti… sadece ilişkimiz değil üstelik.

Çok uzun süre babam evdeyken odamdan çıkmadım. Aylarca aynı evde onu hiç görmeden yaşadım.

Evden ayrılma kararım o gece tamamen kesinleşti, küçük kuşkular son buldu. Planımı yaptım. Birkaç ay sonra "İngiliz dili edebiyatı hayranıyım" yalanı ile BÜ'den kaçmam benzeri yeni bir üçkağıt ile ayrıldım da… senelerce dönmedim. (Evden ayrıldıktan sonraki hayatımı Dansçı adlı kitabımda anlatmaktayım.)

Bu gün ise babamı çok iyi anlıyorum. Cıvan'ı "anarşist, tehlikeli, zararlı, düşman" şeklinde görüyorlardı. Üstelik bu adam bir Kürt'tü.

Kürtlerin benim devrimde (1970lerde) nasıl tanındığını bilseniz, hangi düşünceden olursanız olun, utanç duyarsınız. İtiraf etmek isterim: İnsandan aşağı görülürlerdi. Yalan söylemek anlamsızdır. Gelin size eski zamanlarda Kürtler için neler dediklerini hatırlatayım:
- Toprağa çukur kazar, yemeklerini öyle yerler.
- Her gün biri diğerini vurur.
- Kışları bile bir bluz giyer, bellerine kalın kuşak sarar, üşümezler.
Bana inanmayın ama pek çoğunuzun duyduğuna emin olduğum "Alavere, dalavere; hadi Kürt Mehmet yine nöbete" sözü çok şey ifade etmiyor mu?

Bu gün -politika ile ilgili biri olmasam da- insan öldürmenin "özgürlük, hak ve (en komiği de bu) barış arayışı" olarak kullanılmasını onaylamıyorum. Ama bir okültist olarak hep dediğimi diyorum: "Eden bulur." Bazı (örgütlerden yana olan) Kürtleri -bence- bu yanlış yola bizler ittik.

Babam da beni yaygın kültür etkisinde korumaya çalışıyordu. Ama bilmediği şuydu: Baskı -koruma amaçlı olsa da- şiddeti ölçüsünde geri teper, patlak verir. Bende de öyle oldu: Bir sene sonra gece hayatına girecek ve Cıvan ile -emin değilim, ama belki de- yaşayacağım en kötü olasılıklardan daha kötülerini yıllarca yaşayacaktım.

İlerdeki yıllarda babamla ayrılmaz iki arkadaş olduk, birlikte gece hayatına ve pek çok maceraya girdik. Bana sık sık "Seninleyken yeniden gençlik günlerine döndüm, amcanlayım gibi hissediyorum" derdi. Amcamla da gerçekten insanı gülmekten yerlere düşürecek, camiye başlarına kavuk gibi havlu sararak gitmek benzeri olaylar yaşayacak kadar yakınlarmış. Bu hayatta iki can dostum oldu. Onlar da diğer alemde. Gökten bir melek inip "Kimi canlandırayım?" diye sorsa, düşünmeden babamı seçerim.

Bu can-ciğer zamanımızda bir gün konu Cıvan'dan ve güzelliğinden açıldı. Babamın onun tipini merak ettiğini gördüm ve ona "Bir gün bizi görmüştünüz; hani Şişli Terakki Lisesi önünde karşılaştığımızda yanımda olan adam" demiştim. O anda şoke olmuş şekilde "O devetüyü paltolu adam mı?" diye sormuştu. Yanıtım "evet" olunca yüzüne yayılan ifadede ise şaşkınlık kadar… beğeni… rahatlama… hatta gizli bir onay da vardı.

İnsanların ana karakteri/yapısı rafine edilebilecek olsa da (zaten evrim budur) onu temelden değiştirmek imkansızdır. Baskı ile bu becerilse bile artık o insan önceki ile aynı insan değil, hem bir boş kalıp, bir çeşit yaşayan ölüdür; hem de sokulduğu hal yüzünden öfke dolu bir düşmandır. Bu kimliği yok edilmiş "Yaşayan ölüler" belki saldırgan değil gibi dururlar; onları diri-diri mezara gömenler kendilerini başarılı da görebilirler; oysa onlar enfekte olmuş öldürücü virüslerdir ve bilerek veya bilmeyerek, diğerlerine (özellikle yakın çevrelerine) mikrop bulaştırır… onları kendileri gibi yaşayan ölüye çevirirler. Ben bu gün marjinal biri isem (ama bana göre çok da normalsem), yaşayan ölülerden olma tehlikesini atlatmışsam, bunun nedeni ailemden uzak durmamdır. (Ailesine her yakın olan yaşayan ölü değildir tabidir ki. Aile ile mutlu olacak pek çok kişi vardır. Yaşayan ölü, aile ya da başka bir üst otorite tarafından özünden koparılan ruhlardır.)

Ailelerin görevi engellemek değil, çocukların seçtiği yolda -bu yol kendilerine her ne kadar yanlış, hatalı, hatta tehlikeli görünse bile- destek olmak, evlatların yanında durmak, deneyimlerini seçilen -belki de hatalı- yola aktarmak, yani yol gösterici olmaktır.

Tıpkı petlerin birer şirin oyuncak değil, erişkin ve özgürlük hakkına sahip bireyler olmaları gibi, evlatlar da anne ve babaların idealize ettikleri bir kimliği sıfırdan var etmeleri için onlara verilmiş birer insan hamuru değildirler. Çocuklar zaten genelde anne ve babaya benzemezler. Genetik çokluk bir kuşak atlar. Anne ve babanın öğrenmesi gereken ilk anne-babalık dersi, ezbere zorlamalarla prototip modele uygun basmakalıp bir kimlik daha var etmek değil; bir bilinci -bilincin yapısı her nasıl olursa olsun- eğip bükmeden özgün temelinde pozitive/rafine etmektir.

Peki, günümüzün ataerki kültüründe saçtığım inciler(!) uygulanabilecek tutumlar mıdır? Çocuğum olmadığı için bu soruya yanıtım yok. Ama korkarım ki bu noktada oyum bu kez anne-babalardan yana olacak. Yine bilmekteyim ki, şartlar her ne kadar zor olsa da, daima atılabilecek pozitif adımlar vardır.